bedoNIX

Bugün sizlere pfx uzantılı dosyalardan bahsetmek istiyorum. pfx uzantılı dosyaların kısa bir tanımı ile başlayıp bu dosya ile neden çalışmam gerektiğini ve üzerinde yaptığım işlemleri ileride yine lazım olur diyerek kayıt altına almak isterim. pfx nedir, ne işe yarar, nerelerde kullanılır gibi sorularla başlayalım;

PFX dosyası (Personal Information Exchange), bir sertifika dosya biçimidir ve genellikle .pfx veya .p12 uzantısıyla kullanılır. Bu dosya türü, dijital sertifikalar ve özel anahtarlar gibi güvenlik bilgilerini saklamak ve taşımak için kullanılır. PFX dosyası genellikle aşağıdaki bileşenleri içerir:

1. Dijital Sertifikalar:

   • Bu sertifikalar, kimlik doğrulama ve güvenlik için kullanılan genel anahtarları içerir. Bir sunucu veya istemcinin kimliğini doğrulamak için kullanılır.

2. Özel Anahtarlar:

   • Özel anahtarlar, dijital imzaların oluşturulması ve şifreleme/deşifreleme işlemleri için kullanılır. Bu anahtarlar gizli tutulmalı ve yalnızca yetkili kişiler tarafından erişilebilir olmalıdır.

3. Kök ve Ara Sertifikalar:

   • Kök sertifikalar, güven zincirinin en üstündeki sertifikalardır ve genellikle bir sertifika otoritesi (CA) tarafından imzalanmıştır. Ara sertifikalar ise kök sertifikalar ile son kullanıcı sertifikaları arasında bir köprü görevi görür.

PFX Dosyasının Kullanım Alanları

1. Sunucu Kimlik Doğrulaması:

   • Web sunucuları (örneğin, HTTPS üzerinden erişilen web siteleri) genellikle SSL/TLS sertifikalarını kullanarak kimliklerini doğrular. PFX dosyası, bu tür sertifikaları ve özel anahtarları tek bir dosyada saklayarak sunucu yapılandırmasını kolaylaştırır.

2. İstemci Kimlik Doğrulaması:

   • İstemci sertifikaları, istemcilerin (örneğin, bir web sitesine erişen kullanıcıların) kimliklerini doğrulamak için kullanılır. PFX dosyası, bu sertifikaları ve özel anahtarları içererek güvenli erişimi sağlar.

3. E-posta Güvenliği:

   • S/MIME protokolü ile e-postaların şifrelenmesi ve dijital olarak imzalanması için sertifikalar kullanılır. PFX dosyası, bu sertifikaları ve özel anahtarları saklayarak e-posta güvenliğini artırır.

PFX Dosyasının İçeriğini İncelemek

PFX dosyasının içeriğini incelemek ve sertifika bilgilerini görüntülemek için openssl gibi araçlar kullanılabilir. Örneğin, aşağıdaki komut ile bir PFX dosyasının içeriği görüntülenebilir:

Bu dosyalar genelde IIS üzerinde SSL tanımlaması için kullanılıyorlar. Bana da böyle bir sunucudan alınarak verildi ve Nginx üzerinde kullanmam gerekti. Bunu yapmak için fullchain.pem ve privkey.pem dosyalarını pfx dosyasından çıkartmak gerekiyor. Şimdi bu işlemi OpenSSL ile nasıl yapabileceğimizi görelim. İhtiyacımız olan şeyler pfx dosyası ve bu dosyanın varsa şifresi. Linux/Unix makinemizde komut satırına giderek şu komutu veriyoruz;

# openssl pkcs12 -in dosya.pfx -out fullchain_and_key.pem -nodes

Bu komut pfx dosyamız şifrelenmiş ise bizden şifre isteyecektir. Şifreyi girip işlemi tamamladığımızda çalışma dizininde fullchain ve privkey bilgilerini taşıyan fullchain_and_key.pem isimli bir dosya oluşacaktır. Bu dosyadan ihtiyacımız olan iki pem dosyasını elde edelim şimdi de;

# openssl pkey -in fullchain_and_key.pem -out privkey.pem

# openssl crl2pkcs7 -nocrl -certfile fullchain_and_key.pem | openssl pkcs7 -print_certs -out fullchain.pem

Evet pfx dosyamızdan fullchain.pem ve privkey.pem ayrılmış oldu. Bu iki dosya ile Apache ve Nginx üzerinde SSL ayarlamalarınızı yapabilirsiniz.

Saygılarımla..

Bugün sizlere ZFS dosya sisteminin yeni fark ettiğim bir özelliğinden bahsetmek isterim. Anlamam tesadüfen oldu, muhtemelen ZFS uzmanları anlatacağın şey bu mu diyebilir lakin bulduğum ana kadar durum çok gizemli idi :) Sanallaştırılmış FreeBSD sunucularımda boş disk alanının sürekli azalması dikkatimi çekmiş idi. Bu durumu ilk önce freebsd-update ile sistemi güncelleyeceğim zaman fark etmiştim. Diskte yeterli alan olmaması nedeni ile işlem tamamlanmayınca gerekmeyen dosyaları silerek yer açmaya çalıştım. İlk etapta bunda başarılı da oldum. Gereksiz log dosyaları, pkg dosyaları vb. silerek belli bir alan kazanabildim. Ancak ilerleyen zamanda boş disk alanı yine azaldı ve daha önce kullandığım yöntemler bu sefer işe yaramadı. Duruma anlam veremediğim için çareyi sanal disk boyutunu büyütmekte buldum. Ancak boyutu büyütülmüş sanal disk bile bir süre sonra dolmaya başladı. Diski dolduran şeyin ne olduğunu tesadüf eseri öğrendim. ZFS dosya sisteminin belli aralıklarla aldığı "snapshot"lar diskin dolma nedeni.

ZFS snapshotlar nedir? ZFS snapshotlar, dosya sistemince oluşturulan ve dosya sisteminin belli bir andaki anlık görünümü olarak özetlenebilir. Veri kurtarma veya sistemin eski bir andaki durumuna geri dönme gibi senaryolarda yararı olan bir özellik. Ancak bu yararlı özellik siz fark etmeden diskinizi doldurmaya devam ediyor. İşe yaramayan snapshotları temizlemek diskte alan açmanızı sağlayabilir. Öncelikle sistemimizdeki snapshotları listeleyelim, bunun için;

# zfs list -t snapshot

Bu komutun şunun gibi bir çıktısı olacaktır;

NAME USED AVAIL REFER MOUNTPOINT
zroot/ROOT/default@2022-11-12-11:57:51-0 478M - 4.43G -
zroot/ROOT/default@2022-11-18-12:00:56-0 145M - 4.41G -
zroot/ROOT/default@2022-12-01-10:20:54-0 241M - 4.41G -
zroot/ROOT/default@2023-02-20-12:02:29-0 930M - 4.64G -
zroot/ROOT/default@2023-08-16-15:59:50-0 186M - 2.71G -
zroot/ROOT/default@2023-09-02-19:32:52-0 7.60M - 4.08G -
zroot/ROOT/default@2023-09-02-19:34:51-0 4.49M - 4.16G -
zroot/ROOT/default@2023-10-05-13:48:35-0 172M - 4.32G -
zroot/ROOT/default@2023-11-20-10:22:20-0 142M - 4.33G -
zroot/ROOT/default@2023-12-12-15:57:14-0 16.7M - 4.41G -
zroot/ROOT/default@2023-12-14-19:06:07-0 9.52M - 4.47G -
zroot/ROOT/default@2024-01-02-10:23:20-0 290M - 4.50G -
zroot/ROOT/default@2024-02-20-15:32:53-0 785M - 4.86G -
zroot/ROOT/default@2024-04-02-10:10:08-0 537M - 2.83G -
zroot/ROOT/default@2024-05-16-10:03:23-0 7.12M - 4.79G -
zroot/ROOT/default@2024-05-16-10:06:06-0 0B - 4.87G -
zroot/ROOT/default@2024-05-16-10:06:19-0 0B - 4.87G -
zroot/ROOT/default@2024-05-16-12:04:25-0 307M - 5.05G -

Gördüğünüz gibi ZFS tarafından oluşturulmuş pek çok snapshot dosyası var, dosyaların disk üzerinde kapladığı alan da muhtelif. Şimdi bu snapshotların tümünü veya istediklerinizi nasıl temizleyeceğinizden bahsedelim. Kullanılacak komuttan bahsetmeden önce bir uyarı! Az sonra yapacağımız snapshot silme işlemi geri dönüşü olmayan bir işlem, lütfen ihtiyacınız olan bir snapshot üzerinde silme yapmadığınıza emin olun.. Tüm snapshotları temizlemek isterseniz şu komutu verin;

# zfs destroy -r zroot/ROOT/default

Ben listeden sadece istediğim snapshotları sileceğim derseniz kullanmanız gereken komut ise şu;

# zfs destroy -R zroot/ROOT/default@2022-11-12-11:57:51-0

"zfs destroy -R" ifadesinden sonra silmek istediğimiz snapshotın adını yazıyoruz. -R parametresi recursive olarak bu snapshot ile ilgili klonlar varsa onları da siliyor. Şimdi temizlik öncesi ve sonrası zpool list komutu çıktılarına bakalım. Snapshotları silmeden önce diskin durumu şöyle idi;

# zpool list
NAME SIZE ALLOC FREE CKPOINT EXPANDSZ FRAG CAP DEDUP HEALTH ALTROOT
zroot 22.5G 20.5G 2.03G - - 79% 90% 1.00x ONLINE -

Temizlik sonrasında ise;

# zpool list
NAME SIZE ALLOC FREE CKPOINT EXPANDSZ FRAG CAP DEDUP HEALTH ALTROOT
zroot 22.5G 9.06G 13.4G - - 49% 40% 1.00x ONLINE -

Gördüğünüz gibi boş disk alanında bir hayli artış var.. Siz de FreeBSD sisteminizde anlam veremediğiniz disk alanı azalması yaşıyorsanız ZFS dosya sisteminin snapshotlarını bir kontrol edin.

Saygılarımla..